Popscotch redakcija vam predstavlja izbor najboljih prošlogodišnjih regionalnih izdanja u raznolikim vodama elektroakustične muzike : post-minimalizam, eksperimentalni folk, organska dronologija, avanture na rubu džeza, slobodne improvizacije i ambijentalne muzike magično su se spojili u ovoj rekapitulaciji…
Proverite zašto u godini u kojoj je naizgled stalo vreme nova muzika nikada nije prestala da bude vibrantno, uzbudljivo i sonično bogato iskustvo.
1. Ana Kravanja & Samo Kutin – Cumulus Spores
Rezonantnost je definitivni umetnički kredo Ane Kravanje i Samo Kutina, koji čine dve trećine članova proslavljenog slovenačkog benda Širom, uvek spremnih da nas sa sobom povedu na uzbudljiva putovanja u međuprostorima “imaginarnog” folka i repetativne post-minimalističke ekstaze. Cumulus Spores je izdanje koje takođe ne može da se veže za jedno vreme i prostor, a zvučni amalgam matičnog sastava oplemenjuje sa više hardi-gardi dronologije i zvukova sa žičanih / gudačkih instrumenata, koji sa akustičnim rezonatorima zvuče nestvarno. U tipično rezonantnom i proređenom diskursu, svaka nota je odsvirana sa značenjem i dubinom, te je teško odlučiti se za ili izdvojiti evokativniji i elegičniji momenat : Dawning zvuči kao soundtrack za imaginarni arthouse film koji će vas rasplakati, A Handful zrači svetlošću Arvo Pärt-ovske mise, a Returning zatvara album sa nezaboravnom rekvijemskom temom.
2. Zhlehtet – Toyomi
Zhlehtet je jedan od muzički najzgusnutijih i najeksperimentalnijih projekata slovenačkog pijaniste i elektronskog kompozitora Roka Zalokara (Kukushai, Million Ear). Korak dalje u odnosu na njegove prethodne muzičke izazove, Zhlehtet je sekstet (Rok Zalokar – klavir, sint, Urška Preis – harfa, Neža Zupanc – flauta, Pieter Kvil i Jošt Drašler – kontrabas, Vid Drašler – bubnjevi) koji u domenu modernog psihodeličnog džeza napeto, neopterećeno ograničenjima i nepredvidljivo gradi raskošne zvučne narative koji na maestralno maštovit i vrlo energičan način proširuju vokabular kreativnijeg džeza i improvizacije. U muzici koja je konstantno prošarana momentima elektronskih ritmova, buke i atonalnosti, sekstet se oprobava u potentnije avangardnijim fri džez gruvovima (Tic Tac Universe, Some Skunk), te ambijentalnim pasažima analogne elektronike i gličeva koji plutaju između milozvučnosti i futurističke začudnosti (Gifts From Holy Three Kings), kao i prodorno mračnijim, meditativnijim momentima začaranog elektroakustičnog terora a la Supersilent (Garden Mist, Don’t Quixote).
3. Frédéric D. Oberland & Irena Z. Tomažin – ARBA, DÂK ARBA (Hallow Ground)
Auralno iskustvo mraka godine koja je iza nas možda bi se najbolje moglo sumirati zvučnim prostranstvima ovog izdanja koje nam predstavlja saradnju francuskog dron kompozitora Frederika Oberlanda (električni hardi-gardi) i slovenačke vokalistkinje Irene Tomažin, a koja je započeta radom na instalaciji povezanoj sa fotografskim radom umetnice Fanny Béguély. Tomažinova nam, kao i uvek, dočarava fascinantan arsenal glasovnih ekspresija i mistično zanesenih uloga u rangu od šamanističkih, primordijalnih invokacija krikova sa ruba povijesno nečastivog do hijeromantske zbilje medijuma u kolaboraciji sa neumirenim dusima, koji naležu na mračne i monolitne ambijentalne pasaže Oberlanda u ovom jezovitom, subliminalnom danteovskom putovanju kroz prošlost, sadašnjost i (neizvesnu) budućnost.
4. Muzikačaka – Povezava in življenje na daljavo
Novo izdanje slovenačke muzičarke Sare Korošec na trenutak napušta neke od elektronskijih kompozitorskih rešenja sa prethodnih izdanja u korist nešto organskijeg zvuka. Zagrobna i nadnaravna atmosfera je i dalje u fokusu, te Korošec, lupujući svoj glas u procesiju snolikih lejera, poput na Veter, stvara oplakujuće saundskejpove koji plutaju u sakralnim vodama Hildegard von Bingen i Meredith Monk, vrlo suptilno prožete elektronskim bitovima. Rang emocionalne ekspresije i patine prošlih vremena posebno je evociran na posmrtnom maršu u V megli, obgrljenim harmonikaškim dronom i njenim impozantno ekspresivnim glasom, nalik posednutoj muzici Tare Berk (Fursaxa), ili u kombinovanju dronologije sa ovozemaljskijim spoken word mantrama i sviranjem usne harmonike u Ko prisluhnem, pozabim svoj glas, stvarajući dojam soničnih eksperimenata Grouper u dodiru sa usamljeničkim solilokvijima ezoteričnijih slow-core bendova.
5. Etceteral – Ama-Gi (Kapa Records)
Ama-Gi je hiper-energični, podjednako adrenalinski i atmosferični komadić slovenačke fri džez scene, na kojem nam neki od najprogresivnijih protagonista iste, saksofonista Boštjan Simon i bubnjar Marek Fakuč (obojica i u ulozi sintisajzerskih čarobnjaka), uz vizuelnu podršku umetnice Line Rice, demonstriraju pregršt ideja na ovom debitantskom izdanju koje egzistira u nepuritanskom kontinuumu džeztronike, ne libivši se svakog mogućeg trika u rukavu koji sastav može da iskoristi: razularenih gruvova, razmandaljenih poliritmova, afrofuturističkih bukadžisanja, svemirske laundž elektronike i povremenih ambijentalnih pasaža (Tar Sands), u konačnici zvučeći kao punokrvniji, manje dekonstruisani saputnik audiovizuelnih eksperimenata nedavno inkarnisane slovenačke supergrupe Container Doxa.
6. Milana Zarić & Richard Barrett – Mirage
Renomirani, i vrlo koncertno aktivni beogradski elektroakustični duo supružnika Milane Zarić (akustična i električna harfa) i Ričarda Bereta (elektronika) retko snima i izbacuje svoje nastupe na internet, te je prošla godina označila značajnu prekretnicu u njihovom aktiviranju u okviru Bandcamp zajednice. “Mirage” je kolekcija njihovih radova (i saradnje sa beogradskim medijskim umetnikom Izvanrednim Bobom) snimljenih u prostoru Muzeja Šabačkih Jevreja u septembru 2020, od kojih je najrezonantniji i sonično najbogatiji komad “Nocturnes”, nadrealni noćni balet koji u punom pogonu stavlja u upotrebu arsenal iz njihovog zvučnog univerzuma. Za njihove pojmove, atipično milozvučni ambijentalni početak iz imaginarne Arkadije polako se preobražava i klizi u haotičniji i raskošniji zvučni koktel, punktuiran jezikom crtaćkih zvukova i semplova kao iz BBC radiofonijske radionice, te učestalijim prebiranjem po žicama harfe i korišćenje iste kao perkusivnog instrumenta, u drugom delu kompozicije, povremeno se pretvarajući u Bernard Parmegiani-evski filmski soundtrack, prepun začudnih detalja poput kreketanja žaba i deformisanih vokalnih semplova, na kompoziciji koja je doživela i svoju online premijeru u toku same pandemije.
7. JMZM – The Piano Was Growing Flowers
Riječki duo Josip Maršić i Zoran Medved dugogodišnji su pregaoci ambijentalne elektroakustične muzike, koja je neretko skoncentrisana oko klavira kao glavnog zvučnog izvora. The Piano Was Growing Flowers je jedno od njihovih najefektnijih izdanja koje se odvija i na i unutar klavira ; od Badalamentijevske pomrčine uvodne teme, koja je povremeno prožeta hipnotičkim ambijentalnim atmosferama, nastavljaju da se nižu razmandaljeni idiomi džeza i improvizacije u potmuloj procesiji dronološkog zujanja, obavijeni u tonalnu i atonalnu rezonantnost, dok ni u jednom trenutku nije ispušten osećaj za kompozicionalnu celinu. Duo i na ovom izdanju svoj osećaj za sinematični muzički mizascen pretvara u napetu, utvarološku predstavu, najdelikatnije ovaploćenu na zvučno raskošnijoj Flowers, koja obitava u jezivo zvonastim tonalitetima eterične hipnoterapije i Today, začudnom spoju ritmičke avanture unutar klavira koja se na pola puta preobražava u kosmičku psihodeličnu temu nalik narativu iz analognog sintisajzerskog univerzuma njihovih zemljaka Šumovi protiv valova.
8. Manja Ristić – Revenge of the Pangolin
Pričanje mikrozvučnih priča, sa svim ispreplitanim ispodterenskim detaljima, načuljavanja ušiju na ozvučavanje vazduha prostorije, podrhtavanja tla, vibracija i atmosfere okoliša, sinonim je za aktivnosti Manje Ristić, dugogodišnje zvezde vodilje balkanske sound art scene. U jednom od svojih prošlogodišnjih bandcamp izdanja, Revenge of the Pangolin, skrojila je intimni muzički dnevnik izolacije u uslovima pandemije, u kojem je suprotstavila elemente koji i u redovnim okolnostima pohode njeno stvaralaštvo: eskapistička podvodna hidrofonska ostrvska istraživanja, onirični ambijenti i dronologija, semplovi ekoakustike i bioritma neljudske sfere, suprotstavljeni su sa odljuđenim ambijentima i zvučnim vizijama nadolazećih anksioznosti, koji dostižu dramatične klimakse napetosti u momentima vezanim za auralnu diseminaciju medijske sfere – novinarske izveštaje i tragične vesti iz Milana i Vuhana sa početka prvog talasa (rezonantna Catastrophe), savršeno zaokružujući ovo iole ekonomično izdanje, kada je u pitanju minutaža, ali ne i skoncentrisanost zvučnog narativa.
9. Neither / Nor – 220820
Neither/ Nor je jedan od recentnijih projekata na srpskoj (upražnjeno mesto) improv-ambient sceni, koji se izrodio kao spoj klavirskih improvizacija Dunje Crnjanski i suptilnih elektronskih atmosfera Miloša Dimitrijevića. Duo nam je, u okviru dva prošlogodišnja izdanja predstavio uživo snimljene muzičke pozadine za performanse u okviru Pokretnice – festivala savremenog plesa : Music for Test 1-5, koji plovi u skeletalnijim vodama generativnog / generičnog drona, i 220820 koji odiše sentimentalnijim i romantičnijim prizvukom. Kao muzika za performans, 220820 egzistira u paralelnom univerzumu u kome studijsko albumsko vreme ne znači mnogo : prvi komad se posle desetak minuta (samo za strpljive) lowercase improvizacije pretvara u Morton Feldmanovski opit na temu klavirskog minimalizma, da bi uskoro procvetao i pretvorio se u raskošniju bujicu impresionističko-baletskih zvučnih razglednica, potcrtanih diskretnim lupovima i elektronskim ambijentima, koji kulminiraju u nešto dramatičnijoj završnici, dok drugi, The Flicker, nastavlja dronološki i razvučeni karakter prvog izdanja u milozvučnijem tonu, duhom bliskom spoju Harold Budda i La Monte Younga. 220820 poentira kao spoj dva apolonska uma sa smislom za harmonijsku pedanteriju i ispresovani zvučni narativ, sa povremenim boljkama ekscesno razvučenog trajanja, koje su iole karakteristične za post-minimalistička i improv izdanja u ovom ruhu.
10. Domen Gnezda – Misnomer V.
Kada je univerzum eksperimentalnih gitarskih avantura u regionu u pitanju, teško da neko može da izađe na crtu Domenu Gnezda, slovenačkom kompozitoru koji proširuje elektroakustični vokabular ovog instrumenta u okviru nekih od najapstraktnijih improvizacija u okviru serije Misnomer albuma. Peto u nizu sadrži neke od najekscesnijih momenata kada je minutaža u pitanju: beskrajne meditacije na temu interstelarnog modularnog tretmana gitarskih tonova (misnomer 65) koji ih odvode u nezavršivi zvučni pejzaž, na momente su popkulturno prizemljenije, tako da je zvuk instrumenta razaznatljiviji, pa bi čak mogli da zamislimo Gnezda kako svira u nekom od skoro-špageti Friends of Dean Martinez scenarija (misnomer 66), proizvevši neke od ubedljivijih traktata na razmeđi melodičnosti i samodopadljive gličologije; no stvarnost nas ubrzo demantuje, te se posle ovih avant-pop-blues-folk digresija ubrzo ponovo nalazimo u začaranom lupu avangardnih improvizacijskih igrokaza.